मराठी व्याकरण

मराठी व्याकरण - [ संक्षिप्त रुपात - भाग I ]  
==================================================
१) स्पष्टोच्चारित अनुनासिकाबद्दल अक्षरावर जो शीर्षबिंदू दिला जातो त्यास अनुस्वार असे म्हणतात.
.
२) संस्कृतमधून जसेच्या तसे मराठीमध्ये आलेल्या शब्दांना तत्सम शब्द असे म्हणतात.
.
३) नामांच्या व सर्वनामांच्या अनेकवचनी सामान्य रुपावर विभक्ती प्रत्यय व शब्दयोगी अव्यय लावताना अनुस्वार देतात.
.
४) अनुच्चारित अनुस्वार लिहू नये हा विचार प्रथम रा. भिं. गुंजीकर यांनी मांडला.
.
५) शब्दातील शेवटचे अक्षर दीर्घ असेल तर उपांत्य इ - कार व उ - कार -हस्व असतो.
.
६) सरकारमान्य असलेले लेखनविषयक नियम मराठी साहित्य महामंडळाने तयार केले.
.
७) शब्दांची संक्षिप्तरूपे पूर्णविराम चिन्हे देऊन पूर्ण करतात.
.
८) साम्यभेद असणा-या बोली वापरणारे लोक परस्परामध्ये व्यवहार करताना ज्या भाषिक रूपाचा आश्रय घेतात त्याला प्रमाणभाषा / प्रमाणबोली असे म्हणतात.
.
९) शब्दांच्या पुढे जे अक्षर किंवा जी अक्षरे लागतात त्यांना प्रत्यय असे म्हणतात.
.
१०) प्रत्यय लागून बनलेल्या शब्दांना प्रत्ययघटित असे म्हणतात.
.
११) धातूस प्रत्यय लागून जे साधित शब्द बनतात त्यांना धातूसाधिते असे म्हणतात.
.
१२) धातूशिवाय इतर शब्दांना प्रत्यय लागून जे शब्द बनतात त्यांना शब्दसाधिते असे म्हणतात. उदा. कविता, नवीनता या शब्दामध्ये धातू व्यतिरिक्त शब्दांना [ ता ] हा प्रत्यय लागतो.
.
१३) टाकाऊ, टिकाऊ, लढाऊ, चढाऊ या शब्दामध्ये धातूला [ ऊ ] हा प्रत्यय लागल्यामुळे त्यांना धातूसाधिते असे म्हणतात.
.
१४) समास झाल्यावरच्या जोडशब्दांना समासघटित शब्द असे म्हणतात.
.
१५) शब्दांच्या पुनरुक्तीतून जे जोडशब्द तयार होतात त्यांना अभ्यस्त असे म्हणतात.
.
१६) मराठीचे इंग्रजी राजवटीमधील पहिले व्याकरणाचे पुस्तक श्रीरामपूर [ कलकत्ता ] येथे तयार झाले.
.
१७) इस. १८३६ साली मराठीतील पहिले मुद्रित व्याकरणाचे पुस्तक - "महाराष्ट्र भाषेचे व्याकरण" गंगाधरशास्त्री फडके यांनी लिहिले.
.
१८) महाराष्ट्र प्रयोगचंद्रिका हे मराठीचे संस्कृतमध्ये रचलेले व्याकरणाचे पुस्तक आहे.
.
१९) मुख्यार्थ्यास बाधा न येता संदर्भानुसार अनेक शब्द सूचित होतात त्यांना व्यंगार्थ असे म्हणतात.
.
२०) व्यंगार्थ निर्माण करणा-या शक्तीस व्यंजना असे म्हणतात.
.

भारतीय संसद

भारतीय संसद : सामान्य ज्ञान प्रश्नोत्तरी
● भारत की संघीय व्यवस्थापिका को किस नाम से जाना जाता है— संसद
● भारतीय संसद का निर्माण कैसे होता है— लोकसभा + राज्यसभा + राष्ट्रपति
● संसद के कितने सदन है— दो
● संसद के किस सदन को ‘प्रतिनिधि सभा’ कहा जाता है— लोकसभा
● संसद का स्थायी संदन कौन-सा है— राज्यसभा
● भारतीय संसद का तीसरा अंग कौन है— राष्ट्रपति
● संसद के दो क्रमिक अधिवेशनों के मध्य कितना समयांतराल होता है— 6 माह
● भारतीय संसद को कौन भंग कर सकता है— राष्ट्रपति
● भारतीय संसद की संप्रभुत्ता किससे प्रतिबंधित है— न्याय समीक्षा से
● भारतीय संसद की दोनों की संयुक्त बैठक किस संबंध में होती है— साधारण विधेयक
● साधारण विधेयक से संबंधित गतिरोध को दूर करने के लिए संसद के दोनों सदनों की संयुक्त बैठक कौन बुलाता है— राष्ट्रपति
● स्वतंत्र भारत में अब तक कितनी बार संयुक्त अधिवेशन हो चुके हैं— चार बार
● क्या राष्ट्रपति या उपराष्ट्रपति कभी संयुक्त अधिवेशनों की अध्यक्षता करता है— कभी नहीं
● एक वर्ष में कम से कम कितनी बार संसद की बैठक होना आवश्यक है— दो बार
● संसद के दोनों सदनों की संयुक्त अधिवेशनों की अध्यक्षता कौन करता है— लोकसभा अध्यक्ष
● संसद के दोनों सदनों का सत्रावसान कौन करता है— राष्ट्रपति
● संसदीय प्रणाली को कौन-सी प्रथा भारत की देन है— शून्य काल
● संसद की कार्यवाही में प्रथम विषय कौन-सा होता है— प्रश्न काल
● किस विधेयक को संसद में दोनों सदनों द्वारा अलग-अलग विशेष बहुमत से पारित करना आवश्यक है— संविधान संशोधन विधेयक
● सांसदों के वेतन का निर्माण कौन करता है— संसद
● संसदीय प्रणाली वाली सरकार को अन्य किस नाम से जाना जाता है— संघीय सरकार
● संविधान लागू होने के बाद सर्वप्रथम त्रिशंकु संसद का गठन कब हुआ— 1989 ई.
● अस्थायी संसद भारत में कब तक रही— 17 अप्रैल, 1952 ई.
● संसद भवन (पार्लियामेंट हाउस) का उद्घाटन कब हुआ— 1927 ई.
● संसद भवन (पार्लियामेंट हाउस) का उद्घाटन किसने किया था— लॉर्ड इरविन
● भारत की संचित निधि से धन निर्गम पर किसका नियंत्रण होता है— संसद का
● राज्यसभा और लोकसभा की संयुक्त बैठक कब होती है— लोकसभा और राज्यसभा में मतभेद होने पर
● संसद का निम्न सदन कौन-सा होता है— लोकसभा
● संसद का उच्च सदन कौन-सा होता है— राज्यसभा
● संसद के किस सदस्य को गैर सरकारी सदस्य कहा जाता है— मंत्री के अतिरिक्त अन्य सभी सदस्यों को